مقدمه

        امروزه با ظهور فناوری های نوین در زمینه  ی اطلاعات وارتباطات ، ، بسیاری از مشکلات ارتباطی هموار گشته است یکی از این  فناوری ها ي نو كه در اواخر قرن بيستم  زندگي  بشر را دگرگون كرد و هنوز نيز رشد  فزاينده اي دارد  ، رايانه است . اگر چه رايانه  از  مزاياي زيادي برخوردار است  ،  معايبي هم دارد  كه   مشكلاتي را براي انسان  به  وجود مي آورند . خطرهاي  بالقوه ي رايانه عبارتند از : آسيب هاي جسمي  و پزشكي  ،  آسيب هاي فرهنگي ـ اجتماعي ، محروميت از يادگيري هاي شناختي ، جسماني و عاطفي .  در این نوشتار این مشکلات مورد بر رسی نموده راهکارهایی برای آن ها ارائه  نموده ایم.

آسيبهاي جسمي  وپزشكي : 1ـ  بازي هاي كامپيوتري  به  سبب داشتن  صفحات  گرا فيكي  ،  تنوع رنگ  و سرعت  زياد  تعويض صفحات  ، تأثيرات  منفي بر روي مغز  و اعصاب كودكان  و حتي بزرگترها مي گذاردواز اين راه برخي اختلالات را موجب مي شوند . 2ـ استفاده زياد از رايانه آثار منفي مانند چشم درد ، تغييرات در بينايي  و  سوزش چشم  بر  بينايي افراد  بر جاي مي گذارد . 3ـ تأ ثيرات ديگر  رايانه  بر بدن  افراد  عبارت اند از  مشكلات عضلاني اسكلتي  مانند  دردهاي  شديد كمر  ،  دست  ،  گردن  و سر كه به صورت  آرتروز  ظاهر  مي شود  و  تأثيرات   تشعشع  امواج الكترومغناطيسي مانند ايجاد صرع حساس به نور(صرع تصویری )

ـ آسيب هاي فرهنگي ـ اجتماعي : 1ـ منزوي كردن بسياري از كودكان: كودكاني كه به دليل كمبود فضاهاي   تفريحي وآموزشي ودر منزل با بازي هاي رايانه اي مشغول مي شوند  به  مرور  نوعي از انزوا طلبي را  پيش مي گيرند  كه در نهايت باعث منزوي شدن آنان از اجتماع و عدم فراگيري ارتباطات ا جتماعی  در آن ها  می شود  و آثار  منفی  و نا مطلوب  در ر فتارهاي اجتماعي كودكان ايجادمي كند.

2ـ قهرماناني كه در بازي هاي رايانه اي ظاهر مي شوند با تصاوير و صحنه هاي خشونت آميز همراه اند كه تأثيرات منفي فرهنگي ـ اجتماعي را به دنبال دارند.

ـمحروميت از يادگيري هاي شناختي،جسماني و اجتماعي:       افزايش  زمان  نگاه كردن  به  صفحه ي نمايش  رايانه ممكن است كودك را از تمامي يادگيري هاي شناختي ، جسماني و عاطفي توأم با بازي  فعال و غير رسمي محروم كند . معلمان و اوليا گزارش مي دهند  كه كار بري رايانه يكي از  معدود  فعاليت هايي است كه مي تواند غريزه ي طبيعي كودكان را براي  انجام تمرينات اجتماعي و جسماني ، سست و ضعيف كند  ( هيلي ،  1384،  ص34 و جلالی ، 1386 ، ص43 )

اینترنت

      اينترنت از تازه ترين دستاوردهاي بشر و آخرين عضو خانواده ي فناوري است  كه حدود  چهل سال است  قدم به  زندگي انسان گذاشته و در عرصه هاي مختلف نقش آفريني مي كند . با توجه به اين كه  اينترنت ابزاري وارداتي است  ،  به رغم جنبه هاي سودمند فراوان  مي تواند بسيار آسيب زا باشد  .  در اين آسيب زايي  گروه هاي سني خاصي را  تهديد مي كند كه از اينترنت  بيش تر استفاده مي كنند بنا برا ين قشر نوجوان در  معرض تهديد  جدي قرار دارند .(ایمانی ،1387 ،21-20)

      اينترنت جهان جديدي خلق كرده ا ست.خوش بينان مي گويند در اين جهان جديد كه آن راجامعه ي  اطلاعاتي ناميده اند ، آزادي هاي فكري  ،  تحقيقاتي  ،  آموزشي  ،  تفريحي و شغلي رو به رو خواهد بود  .  در تحليل مسائل  و  مشكلات  مربوط به اينترنت در كشورهاي در حال توسعه ، به رغم  مشابهت های  ظاهری باید تفاوت های ساختاری و عمیق آنهارابا کشورهای صنعتی در نظر گرفت . ( آشنا ، 1380 ،ص234 )                   

  آسیب های ناشی از اینتر نت :

      آسيب هاي ناشي از اينترنت فراون هستند كه در اين قسمت به بررسي برخي از آنها مي پردازيم:      ــ آسيب هاي اخلاقي ( ايجاد روابط ناسالم) :آن چه در اينترنت مي تواند خطرناك تلقي گردد ، ارتباطياست كه از طريق اتاق هاي گفت وگو (Chat  Room ) بين افراد مختلف برقرار مي شود و در برخي موارد صدمات زياد به وجود مي آورد . در اين اتاق ها ي گفت وگو كه معمولاًً با نام هاي جعلي و مجهول ، امكان ارتباط در آن وجود دارد وبه جرأت مي توان گفت كه خطر اتاق هاي گفت وگو به مراتب بيشتر از سايت هاي غيراخلاقي موجود در اينترنت است .( جلالي، 1382،ص57 )

  سوء استفاده هاي  زيادي  توسط افراد  سودجو  از اين  اتاق ها صورت  مي گيرد كه از آن جمله مي توان  به استفاده از  اطلاعات ديگران ، به دام انداختن نوجوانان و سوء استفاده از طريق  برقراري ارتباط با آنان  و  گذاشتن قرار  ملاقات و نظاير آنهااست . از موارد ديگر دوست يابي هاي كاذب  ميان پسران و دختران نوجواني است كه به زمينه سازي  ملاقات  و  مجاورت هاي مادي  منتهي مي شود

وموجبات انحرافات جدي تررا فراهم كند .(ایمانی ، 138،ص27 )

ـ آسيب هاي اجتماعي ـ فرهنگي : يكي از آسيب هاي رواني ـ اجتماعي اينترنت ، نمايش تصاوير غير اخلاقي است كه در معرض ديد نوجوانان قرار مي گيرد و نتيجه اي جز افسردگي و فشارهاي روحي ـ رواني براي افراد ندارد. علاوه بر تصاوير مبتذل و مستهجن ، بايد به تصاويري كه از حوادث ناگوار يا صحنه هاي فجيع در معرض ديد كاربران اينترنت واقع مي شود نيز اشاره كرددر كنار اين تصاوير بايد به مطالبي كه در باره ي مسائل جنسي اشاره كرد كه بعضاً نادرست وغير علمي بوده و منجر به آسيب هاي جسمي و رواني و انحرافات جنسي و اخلاقي مي شود.. ( هملن ،ص23 )

ـ اعتياد به اينترنت : عادت به كاربري مفرط به اينترنت يا اعتياد اينترنتي ، از جمله مواردي است كه بسياري كاربران را از مسير خود دور مي سازد. جذابيت هاي خاص اينترنت باعث مي شود كه نوجوانان وجوانان مجذوب آن شده وساعت ها وقت خود را در مقابل رايانه سپري كنند و اين مسأله باعث مي شود كه نوجوانان از ساير فعاليت هاي اجتماعي باز بمانند . استفاده مفرط از اينترنت گاه نشانه ي اختلال شخصيت است .( ایمانی ، 1387 ، ص22 )

پیامدهای ناشی از اینترنت:

1ـ از بين رفتن قبح روابط غير اخلاقي در بين نوجوانان 2 ـ به وجود آمدن روحيه ي خشونت گرايي در اثر تماشاي فيلم هاي خشن 3 ـ ترويج فرهنگ غربي و عناصر فرهنگي  نادرست در جامعه 4 ـ تغيير و دگرگوني ارزش ها و هنجارها 5 ـ جايگزيني تفكر مادي به جاي معنويات و اخلاق 6 ـ بروز عوارض روحي و

رواني ناشي از تماشايعکس ها و فیلم های مبتذل و مستهجن .

توصيه هايي به خانواده ها : الف ) اينترنت ، خود به خود چيز بدي نيست، مهم نحوه ي استفاده از آن است هرگز فرزندتان را بدون مهارت و آمادگي لازم در درياي اطلاعات و تصاوير ، فيلم ها وبرنامه هاي مختلف رها نكنيد  ب ) ورود رسانه ها يعني ورود غريبه ها به خانه ؛ هرگز برنامه ها و فيلم هايي را كه متناسب با فرهنگ ، سن و درك فرزندتان و ارزش هاي اخلاقي نيست با فرزندتان تماشا نكنيد  ج ) براي كار با رايانه در منزل ، ضوابطي را كه قابل اجرا باشد تعين كنيد و خود به آن عمل كنيد د)مهارت هاي اساسي زندگي در عصر اطلاعات  همچون : انتخاب گري ، خلاقيت ، انتقادگري، مديريت زمان و ... را به فرزندتان بياموزيد تا بدون آگاهي و هدف ،در امواج اطلاعات و تصاویر و اینترنت غوطه ور وغرق شوند .

منابع:

-هیلی ، جی ام : کامپیوتر و چگونگی تأثیر آن بر سلامت کودکان ، مجله پیوند،شماره 317.